Konkurs na opracowanie koncepcji architektonicznej przebudowy Starej Hali Maszyn na budynek konferencyjno-szkoleniowy i wystawienniczy na terenie Spółki WiK przy ul. Oleskiej w Opolu.
I Nagroda
Projekt konkursowy: PORT Franczok+Kolanus oraz Mariusz Nowak
Data: Wrzesień 2012
Lokalizacja: Opole
„Długa noc;
Szmer wody
Mówi, co myślę.”
Gochiku
Opis autorski
Symbolizuje życie, płodność i oczyszczenie.
Jest początkiem. W pierwszych wersach Genesis Duch Boży unosi się nad wodami. Bywa uważana za medium ułatwiające przejście z jednego świata do drugiego. Przekraczając mitologiczny Hades dusza zapominała o minionej egzystencji. W wielu religiach symbolizuje odrodzenie.
We wszystkich kulturach jest podstawowym z żywiołów. Poeci o niej piszą, spragnione gardło Tuarega opiewa jej smak.
Żywioł życiodajny, piękny, ale jednocześnie niepokojący i bywa, że niebezpieczny.
Ziemia ze względu na jej obecność nosi imię błękitnej planety. Opiera się na niej znana nam biologia. Mimo to wciąż na świecie borykamy się z problemem wody pitnej, staramy się ją okiełznać, ujarzmić, oczyścić, dostarczyć.
Budynki wodociągów to właśnie świadectwo tej pracy, a zarazem świadectwo inżynierii nieodłącznie w czasach ich powstawania związanej ze sztuką.
Przedwojenne nazwy Städtische Wasserwerk lub Betriebsstätte Wasserwerk określają esencję zabudowań WiK-u w Opolu. Z jednej strony w swej nazwie zawierają życiodajny żywioł z drugiej pokazują znaczenie tego miejsca dla miasta, z trzeciej wreszcie swe ówcześnie nowoczesne techniczne zaawansowanie.
Koło historii wykonało obrót - dziś miejsce to znów będzie żyć i bić dla miasta we współczesny sposób i dla współczesnych funkcji i potrzeb, pokazując jednak swą strukturę i historię. Dobre budynki czyta się jak księgę, gdzie wraz z upływem czasu pojawiają się nowe strony, księga ta jednak ma swój język.
Doświadczyć pierwotnego pierwiastka
Projektując dawną halę maszyn i nadając jej nowe życie zachowujemy istniejącą powłokę.
Niczym wielka maszyna w fabrycznej hali pojawia się prostopadłościan rozpychający się w tej przestrzeni. Współczesna ingerencja wyrasta z wylewającej się z budynku błękitnej posadzki. Podobnie jak woda, która swój kolor zawdzięcza sposobowi w jaki pochłania światło, tak i posadzka oraz obszerne pudło wchodzą w taniec ze światłem. Dają refleksy, mienią się niczym tafla wody, iluminują w różnych odcieniach i barwach.
Rozepchane w hali pudło rozświetla ją niczym iluminowana bryła lodu. Czasem zaś bryła jawi się eteryczna jak mgła nad porannym lustrem jeziora.
Czasem zimna i bezduszna bryła, pudło martwe.
Funkcja projektowana
Pudło-box dzieli przestrzeń hali na część konferencyjną oraz wystawę. Samo kryje w sobie: salę konferencyjną, pomieszczenie cateringu, toalety, schowek, szatnię, magazyn i pomieszczenie techniczne. Główne wejście lokujemy od południa z placu, który kiedyś będzie łączył budynek konferencyjno-wystawowy (halę maszyn) z wieżą ciśnień. Wchodzimy Vis-à-vis recepcji. Od wejścia przechodzimy obok szklanego bloku recepcji kierując się w prawo do foyer części konferencyjnej lub w lewo na wystawę.
Wszystkie funkcje zawarte w zamkniętej przestrzeni prostopadłościanu mogą działać na dwie strony i je obsługiwać – jednocześnie box ten przez swój gabaryt i położenie bardzo wyraźnie segreguje przestrzeń wystawiennicza i konferencyjną w czasie kiedy chcemy, aby działały one niezależnie dzieląc przestrzeń na sacrum i profanum, ale zostawiając granice tych przestrzeni nieokreślone i przenikające.
Istniejące zagłębienie (w miejscu istniejącego obecnie podestu) szklimy od góry i wykorzystujemy do celów ekspozycyjnych. Iluminowana podziemna część, w której umieszczamy oglądane z góry stare urządzenie pompowe daje delikatne świetlne refleksy posadzki. Podobnie działać będą płaskie istniejące kanały techniczne, które również delikatnie iluminujemy, a w których pod warstwą szkła prowadzimy instalacje.
W razie organizowania dużego wydarzenia sala wystaw może zmienić się w dodatkową przestrzeń konferencyjną. Pomieszczenie cateringu może obsługiwać, a także być obsługiwane z obu stron, a dzięki istniejącemu wejściu do hali od wschodu, może być bezkolizyjnie zaopatrywane nawet podczas trwania prezentacji czy wykładu. Istniejące drzwi wejściowe od południa poszerzą foyer stanowiąc wyjście na plac/taras z tej przestrzeni.
W przyszłości możliwy będzie do uzyskania również trzeci poziom, z którego będziemy oglądać wystawy (wejście na górę pudła jako dodatkowa przestrzeń wystawienniczo-konferencyjna).
Rewaloryzacja części istniejącej
Ściana dzieląca przestrzeń hali na dwie połowy zostaje przez nas usunięta. A istniejące zaplecze sanitarne dyspozytorni jako twór obcy dla architektury hali planuje się przenieść po wygaśnięciu zobowiązań związanych z przyznaniem dotacji unijnej. Zostanie ono umieszczone w dobudowanym obiekcie w miejscu istniejącego obrysu fundamentów starej kuźni przy dyspozytorni. W zamówieniu projektowym pokonkursowym zostanie zaprojektowane nowe zaplecze dyspozytorni o wysokich walorach architektonicznych. Wyburzamy obcy dla hali podest, adoptujemy jednak istniejące zagłębienie do celów wystawienniczych. Planuje się również, iż pełna wschodnia ściana hali będzie pełniła funkcje ekspozycyjne. Przywracamy oryginalny wygląd więźby w hali maszyn. Ściany wnętrza hali zostaną odrestaurowane i wyeksponowana zostanie pieczołowicie odnowiona cegła. Ewentualne ubytki planuje się uzupełnić z materiału otrzymanego z rozbiórki ściany, która teraz dzieli teraz halę na dwie części. Opcjonalnie planuje się powiększenie okien hali wydłużając je do podłogi i otwarcie w ten sposób przestrzeni hali.
Konstrukcja, materiały, elementy i instalacje projektowane
Posadzki oraz ściany boxu-pudła planuje się wykonać z kompozytu betonu i żywic w odpowiednich odcieniach. Dodatkowo box obłożony zostanie taflami pół-przeziernego szła i iluminowany w zależności od potrzeb. Salę konferencyjną ponadto wyciszać będą materiałowe automatycznie przesuwane kotary (podświetlone od góry). Instalacje wentylacyjne poprowadzone będą w stropie wstawionego boxa, a następnie zejdą w posadzkę i kanałami w podłodze razem z innymi instalacjami na zewnątrz hali.
W części okien hali mogą pojawić się dodatkowe powłoki powodujące refleksy świetlne i rozszczepiające światło.
Salę konferencyjną oraz wszystkie funkcje w boxie oświetlamy liniami świetlnymi wzdłuż zewnętrznych ścian. Część wystawiennicza i foyer oświetlone są punkcikami pojedynczych światełek, w zależności od potrzeb rozmieszczonych z różnym zagęszczeniem, purystycznych lamp. W hali zabłyśnie również wielka forma pudła-boxu. Czasem się żarząc, czasem rozświetlając na zimno przestrzeń. Całość uzupełniają niuanse, iluminowanie kanałów czy lodowo-szklanej lady recepcji.
Zagospodarowanie terenu
Zakładamy wjazd na teren centrum wystawienniczo-konferencyjnego od strony ulicy Oleskiej gdzie znajduje się stara brama. Razem z wieża i restauracją hala będzie stanowiła kompleks turystyczno-konferencyjno-wystawienniczy, za którym dopiero odbywać się będzie kontrola dostępu związana z wodociągami. Obszar wokół WiK-u jest doskonale uzbrojony w parkingi tak, więc na terenie centrum nie muszą znajdować się miejsca postojowe dla wszystkich uczestników konferencji czy zwiedzających.
Połączenie z wieżą, plac
Plac przed halą to przedłużenie wylewającej się posadzki z wnętrza. Prosta forma, wcinająca się weń trawa, nacięcia/rozgałęzienia jak sieci wodociągów, czasem wychodzące w górę i tworzące siedzisko, czasem zmieniające się w pas trawy, która wcina się w formę placu.
W przyszłości plac może nawiązywać korespondencję z pasem wejściowym przed wieżą ciśnień.