Konkurs na opracowanie koncepcji architektoniczno-budowlanej budynku Ratusza Miasta i Gminy Konstancin-Jeziorna
Projekt konkursowy: Konior Studio
Data: Marzec 2013
Lokalizacja: Konstancin-Jeziorna
Zespół autorski: Tomasz Konior, Dominik Koroś, Michał Lipiec, Marcin Piotrowski, Mariusz Wronowski
Opis rozwiązań projektowych
Ratusz- ważny w krajobrazie miasta obiekt.
Jakość miejsca określają relacje budynku i otoczenia, przestrzeni wnętrza i charakterystycznego dziedzińca.
Całość pretenduje do rangi nowego symbolu miasta. Ponadczasowe wzorce, trwałość materii to wartości, które budują rangę silnego i wyrazistego a zarazem prostego i eleganckiego gmachu. Osadzonego w tradycji, współczesnego w formie i rozwiązaniach technicznych.
Konteksty i uwarunkowania
Konstancin-Jeziorna powstał w wyniku połączenia trzech miast: Konstancina, Skolimowa i Jeziornej oraz kilku wsi: Chylic, Królewskiej Góry i Klarysewa. Z tego faktu wynika brak czytelnej urbanistyki: charakterystycznej dla miast siatki ulic, która wraz z tkanką miejską tworzyłby różnorodny, zwarty, witalny organizm.
Ratusz – lokalizowany jest zwykle w śródmieściu, przy ważnym placu, rynku lub reprezentacyjnej ulicy. Wskazana w konkursie lokalizacja nie posiada żadnego z tych atutów. Sąsiedztwo stanowi obszar wąskich działek w układzie pierwotnej parcelacji. Rozproszona zabudowa pozostaje bez związku z przebiegiem znacznie później wyznaczonej drogi: ul. Nowopiaseczyńskiej. To swoisty ewenement. W okolicy obserwujemy zabudowę zwróconą frontem do drogi, przy której stoi.
Wymienione wyżej konteksty i uwarunkowania przesądziły o jednoznacznym powiązaniu budynku ratusza z przebiegającą od strony południowej ul. Nowopiaseczyńską, która w naszej ocenie w tym obszarze stanowi dziś jedyny, istotny fakt urbanistyczny. Ważnym jest aby budynek swoją bryłą, elewacją wreszcie funkcjonalnością podkreślał i definiował przebieg ulicy wyznaczając nowy porządek dla przyszłej, pierzejowej zabudowy.
Założenie i propozycja
Przyjazne, miasto cechuje mnogość funkcjonalnej i trwale urządzonej przestrzeni publicznej. Dla atrakcyjności miasta podstawowe znaczenie ma jakość przestrzeni między budynkami. Jej braku nie zastąpią choćby najwspanialsze, ikoniczne budynki. Wyznaczony w konkursie cel w postaci dobrej architektury w naszym przekonaniu jest równoznaczny ze stworzeniem przestrzeni, której walory zapewnią w tym miejscu tętniącą życiem miejską atmosferą. Powszechnie znany jest fenomen miejskiego placu. W przypadku wskazanej lokalizacji szansa na wykreowanie miejsca o podobnych cechach wydaje się znikoma.
Dlatego sprawdzoną propozycją dla przyszłości przestrzeni jest budynek z dziedzińcem, który buduje swoisty porządek i hierarchię w przestrzeni. Skala, proporcje, a przede wszystkim wzbogacona usługami funkcja sprawią, że miejsce stanie się zaproszeniem. Dla podkreślenia znaczenia przestrzeni pomiędzy ulicami Nowopiaseczyńską i Kolejową wyznaczono nową, prostopadłą ulicę, która wzmacnia rangę ratusza czyniąc zeń budynek narożny. W jego sąsiedztwie w przyszłości powstaną kolejne, ważne obiekty. Proponowany układ zabudowy na początek zakłada powstanie ratusza z podstawowymi usługami, parkingu naziemnego oraz zielonego skweru. Jednakże docelowo pozwala na rozbudowę o nowe skrzydło oraz wykorzystanie działki obok pod zabudowę związaną z funkcjami użyteczności publicznej. Dzięki temu istnieje możliwość stworzenia w przyszłości fragmentu przestrzeni o cechach śródmiejskich, oferującego różnorodność funkcji takich jak administracja, usługi, kultura, biura, przestrzeń publiczna, zieleń).
Sekwencyjność
Ulica, chodnik, podcień, dziedziniec, hol wejściowy - zaprojektowana sekwencja pomiędzy miastem a budynkiem ratusza podkreśla rangę miejsca jednocześnie intryguje i zaprasza użytkownika do wejścia i poznawania miejsca.
Budynek ratusza wyraźnie podkreśla znaczenie ulicy Nowopiaseczyńskiej. Elewacja frontową nie tylko przylega do ulicy ale poprzez ażurowy podcień łączy się
z przylegającym do ulicy chodnikiem. Pierścień podcienia prowadzi do unikalnej przestrzeni dziedzińca będącego sercem całego układu. Dziedziniec jest podzielony na dwie równe części: otwartą nawiązującą do miejskiego placu oraz zamkniętą pełniącą funkcję holu ze strefą obsługi mieszkańców. Pomimo podziału przestrzeń tę odbieramy jako jedną całość dzięki zastosowaniu transparentnej ściany kurtynowej. W strefie holu znajdują się dwie, funkcjonalne bryły:
- reprezentacyjna klatka schodowa, która jest główną przestrzenią komunikacji łączącą poszczególne kondygnacje,
- sala Posiedzeń Rady Miasta wyniesiona wewnątrz holu na poziom drugiego piętra.
Struktura
Miejski ratusz powinien być rozpoznawalny i dostępny. Posiadać szczególne cechy związane z rang miasta i funkcjonalnym znaczeniem dla mieszkańców i urzędników. Priorytetem stało się, zaprojektowanie budynku prestiżowego przejrzystego
i przyjaznego. Komfort pracy oraz logika przestrzeni, która pozwala intuicyjnie poruszać się po budynku. Parter ma charakter otwarty. Główne wejście do ratusza znajduje się dokładnie w centralnym punkcie całego założenia. Poza wspomnianą już sekwencją wejścia: podcieniem, dziedzińcem i holem znajduje się tu stanowisko przyjęć wniosków, główna kancelaria, pomieszczenia sanitarne, ochrona, bufet i usługi, dostępne zarówno od zewnątrz jak i z holi wejściowego. Strefa gastronomiczna dostępna jest w holu a w letnie dni wykorzystuje otwarty dziedziniec. Lokale usługowe są na styku z ulicami i dziedzińcem. Takie umiejscowienie tych funkcji sprawia, iż wzmacnia się potencjał żywej, miejskiej przestrzeni.
Wychodząc reprezentacyjną otwartą klatką schodową na pierwsze piętro dostajemy się w strefę ogólnodostępną, w której znajdują się biura wszystkich wydziałów, podręczne archiwa oraz sale konferencyjne. Komunikacja umieszczona jest po wewnętrznej stronie pierścienia otwierając się na dziedziniec. Pokoje biurowe zlokalizowane po zewnętrznej stronie otwierają się na miasto zyskując dobre doświetlenie i widoki.
Na drugie piętro również dostajemy się otwartą klatka schodową. Jest ono podzielone na trzy części. Ogólnodostępne archiwum, w którym znajduje się punkt obsługi i kopiarnia. Strefę warunkowo dostępną dla interesantów, gdzie znajdują się pokoje burmistrza, zastępców, sekretarzy i skarbników biuro prawne, biuro rady miejskiej oraz sala posiedzeń rady miasta. Strefę zamkniętą, która jest niedostępna dla interesantów stanowią m.in. kadry, biuro zamówień publicznych, biuro pozyskiwania środków zewnętrznych oraz inne biura i wydziały zawarte w programie funkcjonalnym. Podział przestrzeni na komunikację i pokoje biurowe jest analogiczny jak na pierwszym piętrze. Dzięki temu będąc na najwyższej kondygnacji możemy percypować całą strukturę budynku od dziedzińca, przez wejście i hol główny, paradne schody a kończąc na kolejnych poziomach skąd widzimy wejścia do poszczególnych pokoi.
Podpiwniczenie budynku znajduje się pod fragmentem pierścienia tworzącego obrys budynku. Zawiera funkcje techniczne i pomocnicze.
Architektura
Konsekwencja, geometryczny porządek i logiczna struktura budują czytelny, prestiżowy przekaz w chaotycznym otoczeniu. Funkcjonalność i energooszczędność stały się pretekstem dla ukształtowania budynku jako zwartej, czystej formy. Nieuporządkowana przestrzeń wokół, niespójna zabudowa oraz brak charakterystycznych odniesień uzasadnia użycie minimalnej ilości środków wyrazu dla uzyskania wyrazistej w swojej prostocie bryły. Czytelnie ukształtowana przestrzeni stara się nadać miejscu nowy ład i wyrazisty charakter.
Prosta trzykondygnacyjna bryła, logiczny układ funkcji i konstrukcji umożliwia w przyszłości znaczną elastyczność w rozbudowie lub przebudowie. Poza oczywistym rozwiązaniem w formie dobudowania budynku na działce obok i połączeniu go przewiązką istnieje możliwość zabudowania parteru pierścienia (pow. o ok. 300m2). Dodatkowo w każdej chwili można zaprojektować zadaszenie nad całością dziedzińca które sprawi iż stanie się on przestrzenią miejską funkcjonującą niezależnie od czynników atmosferycznych. Wyraźny porządek filarów i belek, płaszczyzn ścian i rytmów okien w surowym korpusie budynku kształtuje przestrzeń harmonii.
Opisany wcześniej dziedziniec jest unikalnym miejscem. Dla podkreślenia jego wyjątkowego charakteru wprowadzono w jego obszar symboliczne elementy zaznaczone w herbie miasta: żywy, dorodny dąb oraz żywą wodę w postaci okrągłej fontanny. Budynek Ratusza został zaprojektowany jako logiczny i konsekwentny układ przestrzenno-strukturalny wykorzystujący modułową konstrukcję żelbetową. Wyraz architektoniczny ma dwoisty charakter. Z jednej strony jest to masywny, betonowy pierścień w formie wyrazistej kraty, której proporcje ściany i otworu – masy i pustki są finezyjnie wyskalowane i wynikają z układu funkcjonalnego oraz ekonomii konstrukcji. Z drugiej strony jest to lekkie, szklane wypełnienie łączące ze sobą wnętrze z zewnętrzem, pozwalające w optymalny sposób doświetlić pomieszczenia oraz nadać bryle budynku lekki, współczesny, ponadczasowy wyraz.
Pierścień biur wyznacza kwadratowy dziedziniec, który jest w połowie zadaszony żelbetową płytą wspartą na ścianach i słupach pierścienia. W połowie szklana ściana kurtynowa funkcjonalnie dzieli nam tę przestrzeń na wnętrze i zewnętrze umożliwiając jednak percypowanie całego dziedzińca. Umieszczone w nim zostały dwa elementy. Paradna żelbetowa klatka schodowa z pełną balustradą oraz sala posiedzeń wyniesiona ponad hol główny na wysokość drugiego piętra.
W przestrzeni dziedzińca przewidziano zasadzenie dębu a na styku dziedzińca i podcienia zaprojektowano fontannę. Posadzka placu oraz całego parteru wykonana jest z granitowych płyt i kamiennej kostki brukowej. Posadzki na wyższych kondygnacjach wykonano z drewna a w węzłach sanitarnych i technicznych z tarazzo.
Zagospodarowanie terenu
Zagospodarowanie terenu i obsługa komunikacyjna wynikają z uwarunkowań lokalnych i przewidzianych dla tego obszaru funkcji. Budynek ratusza stoi
w południowo-wschodniej części działki, tuż przy ulicy Nowopiaseczyńskiej.
Od strony wschodniej znajduje się niewielki zielony skwer, który z jednej strony ograniczony jest wysoką zielenią (żywopłot, drzewa) a z drugiej krawędzią ulicy. Znajduje się tam także wypożyczalnia rowerów przynależąca do Centrum Informacji Miejskiej.
Przedłużeniem skweru jest strefa głównego wejścia do budynku z której dostajemy się w podcień a dalej do dziedzińca. Przestrzeni dostępnej dla każdego
o dowolnej porze dnia i nocy. Podcień jest przestrzenią styku: miasta z ratuszem, ulicy z dziedzińcem, wnętrza z zewnętrzem. Siłą tej przestrzeni jest symbolika przejścia i łączenia. Synergia zadaszonego podcienia i otwartego dziedzińca daje szansę na organizowanie różnorodnych wystaw, spotkań, kameralnych koncertów, festynów czy bankietów. W przestrzeni tej będzie umieszczona fontanna oraz dąb (symbol miasta). Po zachodniej stronie ratusza została wytyczona droga łącząca ul. Nowopiaseczyńską z ul. Kolejową. Prowadzi ona do terenowego parkingu znajdującego się w północnej części działki i wyposażona jest w dodatkowe miejsca postojowe po obu stronach. Pozostały teren został przeznaczony pod reprezentacyjny, wielofunkcyjny, zielony skwer. Wzdłuż ulicy Nowopiaseczyńskiej zaprojektowano szpaler drzew który podkreśla rangę tej ulicy i niczym klamra integruje i spina cały teren inwestycji.
Docelowo przewiduje się możliwość rozbudowy ratusza na terenie naziemnego parkingu, który łączyłby się kładką/przewiązką z istniejącym budynkiem oraz zabudowę zielonego skweru obiektem usługowo – biurowym o podwyższonej jakości.
Zobacz: Wybrane projekty Konior Studio